Sabornost - katoličnost - eklesia - ekumenizam

Sabornost je posljedica. Zajednica svih Vjernika. U nekim drugim religijama to se i drugačije kaže. Npr. Ignjatije Teofor ili Bogonosac, kao treći biskup ili patrijarh Antiohije u Siriji (1. vijek), kaže: „Gde je Hrist tamo je i eklesia“. Za Trajanove vlade bačen je zvjerima u Rimu. Poslanice njegove: Efežanima, Magnezijcima, Trallcima, Rimljanima, Polikarpu, ITD. Njegova je: ,,… bliže maču, bliže Bogu! Sa zvijerima, s Bogom! Samo u ime Hrista! Sve podnosim kako bih trpio zajedno s njime, jer mi snagu daje On, koji je postao POTPUNI ČOVJEK … Odbacite, dakle, nevaljali kvasac, zastario i prekisao, i promijenite se u novi kvasac.” 

Ne ujedinjuje Sabornost već Duh ujedinjuje i to se onda tek može nazvati Sabornim. Sabornost nije bilo koji skup, gomila već Jednina. Nije sabornost janjetina, piva ni biznis plan. Uvijek se maši, pogađa rijetko. Samo Sveci pogađaju, a oni su, kažu, odabrani. Kako? To ne znam.

Carevi Konstantin Veliki  i rimski Licinije, dva avgusta (uzvišena) potpisuju da nema više progonstva vjernika Milanskim ediktom 313-e, a i država da se ojača. No, biće još rata i među ovima, prvi ubija drugog. Tek Teodosije proglašava državnom religijom hrišćanstvo 387. godine.

Sabiraju se Crkve da bi razgovarale o svom naukovanju i djelovanju kod kuće i u svijetu. Nikejsko vjerovanje, i Nikejski simvol vjere, proglašeno je na Prvom Vaseljenskom saboru Crkve 325, kojeg prihvataju sve hrišćanske Crkve. Ekumenizam je dijaloški napor unutar hrišćanskih crkava oko pomirenja, saradnje, zbližavanja, jedinstva, i protestantskog je porijekla ova upotreba starogrčkog pojma. Ranije su bili i eklesiološki redovi. Ranije je ovakve opšte sabore sazivao rimski car. Zapadna i istočna Crkva priznaju prvih sedam sabora, mada i različito ih tumače. Imaju i pojedinačni sabori ovih Crkava. Evo zajedničkih, koji i nisu baš potpuno zajednički: 

1. Prvi nikejski sabor, iz 325. godine je osuda Arijevog nauka u Aleksandriji, koji negira Hristovo Božanstvo i vidi samo dva lica Boga, ali se, ipak, uspostavlja Trojnost, i tu je prvo određivanje teksta Vjerovanja;

2. Prvi carigradski sabor, iz 381. godine za proširenje Vjerovanja za sve hrišćanske Crkve;

3. Efeski sabor, iz 431. godine je osuda nestorijanstva - da je Hrist dvojan: kao čovjek i kao Bog, i prihvatanje naslova Bogorodica za Mariju majku;

4. Kalcedonski sabor, iz 451. je odbacivanje monofizitstva s kojim je u Hristu samo božanska priroda, te se potvrđuju dvije prirode u Hristu - božanska i ljudska;

5. Drugi carigradski sabor, iz 553. godine je potvrda odluka prethodnih sabora i osuda novih arijanskih, nestorijanskih i monofizitskih tekstova;

6. Treći carigradski sabor, od 680.-681. godine je osuda monoteletizma, prema kojem je u Hristu samo jedna, božanska volja, te potvrda nauka o dvije volje u Hristu: ljudskoj i božanskoj;

7. Drugi nikejski sabor, iz 787. godine koji je potvrda poštivanja slika (ikona, grč. eikones) i  okončanje ikonoklazma ili ikonoborstva, kao pokreta u Vizantijskom carstvu za uklanjanje slika svetaca iz bogosluženja, i inače;

sa još tri neprihvaćena: 

. Četvrti carigradski sabor od 869-870. godine, kad se svrgava carigradski patrijarh Focije. Ovaj sabor priznaje Katolička Crkva, a ne priznaje ga Pravoslavna;

. Četvrti carigradski sabor od 879-880. koji vraća u službu Focija kao carigradskog patrijarha te osuđuje izmjene u Nikejsko-carigradskom vjerovanju. Filioque. Katolička Crkva ga ne priznaje, prizna Pravoslavna. Takođe, ne smatraju ga ekumenskim;

. Peti carigradski sabor, od 1341-1351. godine gdje je prihvatanje mističnog hrišćanstva  isihazma prema nauku Grigorija Palame, te je osuda prozapadnog filozofa Varlaama Kalabrijskog. Prihvaćen kod pravoslavnih kao ekumenski.

Katoličnost znači opštost, univerzalnost … Crkva ima katolični karakter, u smislu Vaseljenosti, jer i ,,poslata" je da objavljuje Jevanđelje Hristovo ,,do kraja zemlje" što ukazuje na ekumensko otvaranje i misionarsku dinamičnost Crkve pozvane da obuhvati sva mjesta i sva vremena, sve kulture i narode na Zemlji. Katoličnost je unutrašnje svojstvo Crkve - Sabornost, punoća u Božanskom sjedinjenju. Vertikalno i horizontalno. 

Letindor (www.letindor.blogspot.com)