Takozvani ,,Frankfurtski krug” je, u stvari, kritička teorija građanskog (evropskog) društva, gdje spadaju: Horkheimer (dijalektika prosvjetiteljstva, sa Adornom), Adorno (teorija muzike, kompozitor), Arnold Gehlen (filosofska antropologija), Marcuse (uticao na njega Vilhelm Rajh, još više S. Frojd), Habermas (polit. aktivan kao demokrata i opravdava silu za utjerivanje demokratije), Fromm (psiholog), Klod Levi Stros (antropolog, etnolog, mitologika). Tu imamo i zaokret ka estetici, vladanje čulnom refleksijom, kažu, gdje završava teorija tu započinje umjetnost. Oni su za shvatanje društva u cjelini, a ne puko gomilanje znanja, za izlazak su iz ropstva, za svaki antidogmatizam, naznaka su pada marksizma, a s njima je i Walter Benjamin.
Sukobi, ratovi, nevolje kod ljudi i krize, sve dovodi u sumnju dotadašnje prosvjetiteljsko povjerenje u racionalnu dobrotu čovjeka, pa i u racionalnu mogućnost objašnjenja svijeta i na njemu zasnovanog društvenog uređenja moderne epohe naučnih saznanja u tehnici, pa i razvojem politike u obliku liberalne i socijalističke doktrine. Katastrofalne društvene posljedice se ne mogu ignorisati. Grupa mislilaca u Njemačkoj 30-ih godina 20. vijeka u Frankfurtu, dakle, osnivaju Institut za društvena istraživanja. To su: Horkhajmer, Adorno, Markuze i From. Na njih su uticali: Kant, Hegel, Marks, Frojd i prosvjetitelji. Njihova teorija se zove ,,Kritička društvena teorija" koja obuhvata mnoga područja interesovanja: društveno-ekonomske analize, psiho-analizu, analizu javnog mnjenja, kritiku kulture i ideologije.
Max Horkheimer (1895-1973) profesor u Frankfurtu, dolaskom nacional-socijalista na vlast mora da napusti Njemačku. Djela su mu: čuvena ,,Dijalektika prosvjetiteljstva” (piše je zajedno s Adornom), zatim: Pomračenje uma, Tradicionalna i kritička teorija.
Theodor Adorno (1903-1969) takođe jedan od najznačajnijih osnivača Frankfurtskog kruga. Njegova djela su: Negativna dijalektika, Minima moralia, Žargon autentičnosti, Dijalektika prosvjetiteljstva (s Horkhajmerom). Kompozitor je i pijanist, piše i veoma značajnu ,,Filosofiju nove muzike”.
Habermas - Njegov rad se bavi doprinosom društvenoj teoriji i epistemologiji, a i analizi kapitalističkih društava u razvoju s demokratijom.
Claude Lévi-Strauss (1908-2009), nije onaj njemački biznismen što emigrira u SAD i što osniva čuvenu fabriku plavih farmerki, već je ovo nešto mlađi i francuski antropolog i filosof, pristalica strukturalističkog pristupa socijalnoj antropologiji. Uveo je nove koncepte proučavanja kulturnih obrazaca, ponašanja, mišljenja, posebno mitova u primitivnim i modernim društvima. Poznate su njegove ,,Mitologike” u tri toma.
Herbert Marcuse (1898-1979), koji u Drugom svjetskom ratu emigrira u SAD. Najznačajnija djela su mu: Eros i civilizacija, Čovjek jedne dimenzije, Um i revolucija. Bio je član Instituta za društvena istraživanja, a veliki poštovalac djela psihologa Sigmunda F.
Erich Fromm (1900-1980), koji je emigrirao u Meksiko dolaskom Hitlera na vlast. Djela su mu: Bjekstvo od slobode, Umijeće ljubavi, Anatomija ljudske destruktivnosti, Zdravo društvo.
Arnold Gelen piše svoju filosofsku antropologiju, ali više u smislu biološkog razmatranja no, značajna su mu djela u akademskom programu izučavanja ovog predmeta. Piše o prirodi, čovjeku i tehnici kao proširenju organa.
Walter Benjamin (1892-1940) - njemački je filosof, književnik i prevodilac. Bio je marksist i aktivan u intelektualnim krugovima evropske ljevice. Od 1933. živio je u Parizu, a bježeći pred Gestapom iz okupirane Francuske u Španiju počinio je samoubistvo. Inače, nemilosrdan i oštrouman kritičar građanskog društva i njegove kuluture. Djela su mu: Porijeklo njemačke tragedije, Jednosmjerna ulica, Prema kritici vlasti.
Letindor (www.letindor.blogspot.com)
No comments:
Post a Comment